In gesprek met bioboer Harro Oosting

Harro Oosting heeft een gemengd biologisch bedrijf met een akkerbouwtak en 12.000 legkippen in Zwinderen. Het is nu medio april 2020 en we kijken terug op de afgelopen droge jaren.

Maar eerst even over de huidige situatie. Februari 2020 was heel nat, het grondwater was goed aangevuld. Maar het heeft nu al een maand niet meer geregend en de komende twee weken wordt er ook geen regen verwacht. Het neerslagtekort, en dat wordt gemeten vanaf 1 april, komt over april uit op 75 mm. Als er niet snel daarna regen komt krijgen de boeren een groot probleem.

De juiste zaaiperiode

Biologische akkerbouwers zaaien en poten later dan de reguliere collega’s. De grond moet eerst goed opgewarmd zijn, anders krijgen de onkruiden te veel de overhand. Ze maken eerst een vals zaaibed dat twee weken later geschoffeld wordt zodat het eerste onkruid weg is.

In 2018 teelden Harro en zijn maat voor het eerst spinazie. Daarvoor is het zo geregeld dat de afnemer bepaalt wanneer er gezaaid en geoogst wordt. In hun geval betekende dit dat ze pas half juni mochten zaaien. Maar toen was de grond zo heet dat het zaad erg slecht opkwam. (We zien trouwens ook op de satellietbeelden bij “hitte” dat kale akkers net zo heet kunnen worden als “versteend” stedelijk gebied!). Uiteindelijk is er van die 5,5 ha spinazie niks terecht gekomen.

Ze teelden in 2018 ook maïs, pompoen en valeriaan. Ze hebben veel extra werk gehad om deze gewassen te beregenen, de valeriaan is 10 x beregend. Gelukkig wordt er water aangevoerd zodat alle gewassen beregend kunnen worden. Al met al deden de andere gewassen het goed en gaven een goed rendement.

Regen en beregenen

Op 1 juni is er in deze regio een enorme bui gevallen met wel 120 mm in Coevorden. Weerstation Hoogeveen registreerde 34 mm in 1 uur tijd. Maar één keer eerder regende het in Hoogeveen harder de afgelopen decennia. Harro heeft zelf geen hinder of schade gehad van die bui, maar er waren wel collega’s met veel schade aan het aardappelloof.  Overigens helpt zo’n bui niet om de droogte tegen te gaan. De bovenste laag van de bodem is zo droog dat vrijwel alle neerslag wegspoelt naar de sloot en niet in de bodem terecht komt.

2019 was ook droog, maar begon al met een achterstand omdat het grondwater nog laag was.

Voordeel van een droog voorjaar is wel dat je makkelijk kunt werken en dat geschoffeld onkruid beter afsterft. Ondanks de droogte was 2019 best een goed jaar. Ook nu veel extra werk met beregenen, maar de gewassen zoals waspeen en sperziebonen brachten ook meer op dan verwacht.

Daarnaast heeft Harro in 2019 ook nog flink wat collega’s bijgestaan met extra beregenen.

Legkippen

Voor de legkippen is niet zozeer de droogte, maar de warmte een probleem. De kippen eten slecht en drinken veel. En dus leggen ze minder. Gelukkig heeft Harro een vrijloopstal, zodat er voldoende ventilatie is en de stal niet te heet wordt. Collega’s met een meer gesloten stal zoals etagestallen, hebben meer last van de hitte en roepen soms de hulp in van de brandweer om hun stallen te koelen. Doen ze dat niet dan kunnen duizenden kippen dood gaan.

Balans

En wat als de droogte nou eens nog erger wordt? Als er niet genoeg water aangevoerd kan worden? En het waterschap komt met een algeheel beregeningsverbod?

Harro heeft daar nog geen beeld bij. Hij heeft gehoord dat er veel water gebruikt wordt om het Bargerveen van water te voorzien. En vraagt zich af of dat welk een goede keus is. Het kan toch niet zo zijn dat akkerbouwbedrijven omvallen terwijl natuurgebieden wel nat gehouden worden. Als je de natuur z’n gang laat gaan, dan hoort daar ook bij dat het Bargerveen verdroogt. Hij pleit voor een goede balans.