Landbouw

Ons klimaat verandert, ook de landbouw

Verdorde akkers door droogte, mislukte oogsten door wateroverlast, schade aan natuur en landbouw door extreem droge zomers. Het klimaat verandert en de effecten raken onze hele samenleving. Ook u als agrariër.

Dat vraagt om aanpassing. Iedereen kan hier iets aan bijdragen. Tegen welke gevolgen loopt u aan in uw directe omgeving? Op uw landerijen? Welke oplossingen zijn er om beter met de klimaatverandering om te kunnen gaan in de landbouw?

Effecten van klimaatverandering in uw omgeving

Praat en denk mee!

Uw inbreng is dus erg belangrijk. Welke oplossingen zijn er mogelijk om ons aan te passen aan de klimaateffecten? Praat en denk mee met uw eigen gemeente. Kijk op de website van uw eigen gemeente voor actuele bijeenkomsten en lopende projecten.

Welke effecten zijn te verwachten in de landbouw?

Uitval (vitale) netwerken

Extreem weer zoals hoosbuien, windstoten, bliksem en hagel hebben invloed op de toename van uitval van elektriciteitsvoorzieningen en andere gas-, water- of ICT-netwerken. Brand, kortsluiting, ontwortelde bomen of overstroming zijn hier vaak de oorzaak van. Vooral de uitval van de elektriciteit heeft direct effect op de samenleving. Bij grootschalige en langdurige uitval kan het zelfs de economie ontwrichten.

Daarnaast heeft de luchtvochtigheid ook invloed op netwerken. Een lage luchtvochtigheid (droge omgeving) kan zorgen voor statische elektriciteit, terwijl een vochtige omgeving weer risico geeft op condensvorming met storingen als gevolg.

Verschuiven leefgebieden en toename ziekte en plagen

Klimaatverandering leidt tot veranderingen van de leefgebieden voor planten en dieren. Hierdoor verandert de verspreiding en dichtheid van planten en dieren. Dit heeft een effect op de natuur en op de opbrengst van landbouwgewassen. Er komen soorten bij en er verdwijnen ook soorten. Welke gevolgen dit heeft voor ziekte en plagen is moeilijk te voorspellen. Een actueel voorbeeld is de aanwezigheid van teken waardoor de besmetting met de Lyme-bacterie toeneemt. Andere voorbeelden zijn de processierups en de tijgermug die mediterrane en tropische ziektes kan dragen. 

Verandering waterkwaliteit

Afname van de waterkwaliteit wordt veroorzaakt door een aantal veranderingen in het klimaat. Door extreme buien komt er meer rioolwater in het watersysteem en zal er ook meer vervuiling of voedingsstoffen afspoelen naar het watersysteem. Door langdurige droogte is er minder verdunning waardoor de concentratie aan vervuiling zal toenemen. Verder zal de temperatuur van het water stijgen.

Al deze effecten bij elkaar zorgen voor een toename van de  groei van planten en dierenpopulaties  in de watergangen, waardoor de kans op plagen toeneemt. Denk hierbij aan blauwalgen, botulisme. Ook vergroot de kans op verspreiding van ziektes als rioolwater op straat of in de watergangen terecht komt.

Bodemdaling

In de regio zijn veenbodems aanwezig. Deze kunnen indrogen doordat het plantaardig materiaal verteert en o.a. wordt omgezet in broeikasgassen (zoals CO2). Ook bij kleibodems komt dit voor, maar gaat het ongelijkmatiger. Drogere zomers en hogere temperaturen versnellen beide processen. Dit indrogen kan soms leiden tot bodemdaling en brengt veranderingen teweeg in de waterhuishouding. Dat heeft weer effect op natuur en landbouw.

Ziektes en overlijden

Verandering van temperatuur heeft direct effect op het menselijk lichaam. Het beïnvloedt de arbeidsproductiviteit, het aantal ziektegevallen, ziekenhuisopnames en het aantal mensen dat sterft. Boven de 20 °C treden deze effecten al op, maar boven de 30 °C worden de effecten groot. Kwetsbare groepen zoals ouderen en jonge kinderen zijn hier het meest gevoelig voor.

Verandering luchtkwaliteit

Ook de luchtkwaliteit wordt beïnvloed door klimaatverandering en heeft een langdurend effect op de gezondheid. Een toename van de gemiddelde luchtvochtigheid – in combinatie met een hogere temperatuur – geeft ziektes meer kans. Langdurige droogte en hoge temperaturen leiden tot meer smog, fijnstof en pollen (hooikoorts). Mensen met ademhalingsproblemen kunnen hier extra last van hebben. Deze effecten nemen geleidelijk toe, en omdat het veel mensen raakt zijn de gevolgen groot.

Blootstelling infectieziekten

Door de toename van hoosbuien wordt het risico groter dat vuil rioolwater terecht komt op straat of in water waarin gezwommen wordt. Hierdoor neemt de kans toe dat mensen in contact komen met infectieziekten.

Natuurbranden

Een toename van droge en warme zomers leidt tot een toename van de natuurbranden. Gewassen en gebouwen kunnen hierdoor worden verwoest en wegen zijn vaker gestremd. In bosgebieden met bebouwing neemt de kans op slachtoffers toe.